นิทานเซน เรื่อง ตัวฉัน

นิทานเซน - ตัวฉัน 《善恶正反》 ยังมีพระเซนรูปหนึ่ง เอ่ยปากถามอาจารย์เซนด้วยความสงสัยว่า “อาจารย์ ท่านเคยสอนว่าสมณะนั้น พึงแผ่เมตตาและกรุณาแก่สัตว์ทั้งหลายโดยไม่เจาะจง แต่หากเป็นคนชั่ว แสดงว่าเขาสูญเสียความเป็นมนุษย์ไปแล้ว เช่นนั้นยังคงต้องชี้ทางพ้นทุกข์ให้เขาหรือไม่?” อาจารย์เซนมิได้ตอบคำถามในทันที เพียงหยิบพู่กันมาเขียนตัวอักษรคำว่า “ฉัน(我)” ลงบนกระดาษ แต่ตัวอักษรนั้นกลับด้าน แล้วจึงเอ่ยถามศิษย์ว่า “นี่คืออะไร?” ศิษย์ตอบว่า “นี่คือตัวอักษรตัวหนึ่ง ทว่าเขียนกลับด้านแล้ว” อาจารย์เซนถามต่อไปว่า “อักษรอะไร?” ศิษย์ตอบว่า “อักษรคำว่า ‘ฉัน’ ” อาจารย์เซนจึงถามอีกว่า “อักษรคำว่า ‘ฉัน’ เมื่อเขียนกลับด้านยังนับเป็นอักษรหรือไม่?” ศิษย์ตอบว่า “ไม่นับ” อาจารย์ถามอีกว่า “หากไม่นับเป็นอักษร เหตใดเจ้าจึงทราบว่ามันคือคำว่า ‘ฉัน’ ” “นับ” ศิษย์รีบกลับคำตอบโดยพลัน ทว่าอาจารย์เซนกลับถามต่อว่า “ในเมื่อนับเป็นอักษร แล้วทำไมเจ้าถึงบอกว่ามันกลับด้านเล่า?” คราวนี้ศิษย์นิ่งงันไร้คำตอบ อาจารย์เซนจึงอธิบายว่า “ตัวอักษรทั้งตัวที่เขียนถูกต้อง และตัวที่เขียนกลับด้าน เจ้าล้วนทราบว่ามันคือคำว่า ‘ฉัน’ ทั้งยังทราบด้วยว่าตัวไหนถูกต้อง ตัวไหนกลับด้าน นั่นเป็นเพราะว่าในใจเจ้ามีรูปแบบคำว่า ‘ฉัน’ ที่ถูกต้องอยู่ แต่ในทางกลับกัน หากเจ้าไม่รู้จักอักษรตัวนี้ เจ้าก็จะไม่สามารถแยกแยะได้ว่าตัวไหนเขียนถูก ยิ่งไปกว่านั้นหากเจ้ารู้จักตัวอักษรที่เขียนกลับด้านนั่นก่อน เมื่อพบเจออักษร ‘ฉัน’ ที่เขียนถูกต้อง เจ้าอาจคิดว่ามันเขียนกลับด้านก็เป็นได้” Read more: นิทานเซน : อักษรที่กลับด้าน | บล็อกความรู้ | WiseKnow | Knowledge Blog